วันศุกร์ที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2557

เทคนิคการ "ถอดบทเรียน" : กระดาษ ๙ แผ่น

วันที่ ๒๐-๒๑ มีนาคม ๒๕๕๗ ผมและทีมขับเคลื่อน ปศพพ. อีสานตอนบน ร่วมกับ มูลนิธิสยามกัมมาจล เปิดเวที "ถอดบทเรียน" การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา ของโรงเรียนเชียงขวัญพิทยาคม อ.เชียงขวัญ จ.ร้อยเอ็ด หนึ่งใน ๓๑ ของโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลัก ปศพพ. ของประเทศไทยในขณะนี้  ผม AAR ว่า เราบรรลุเป้าหมายในเชิงกระบวนการ "ถอดบทเรียน" มาก จึงอยากบันทึกเครื่องมือที่เราใช้ ไว้เผื่อจะเป็นประโยชน์ต่อ "ครูฟา" ในวันหน้าต่อไป ...

ผมเรียนรู้จาก "วง" แลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่ผ่านๆ มาว่า ครูจะเล่าเรื่องได้ดีนั้น จะต้องมีหรือไม่มีองค์ประกอบต่อไปนี้
  • ได้เล่าเรื่องที่ตนเองทำ หมายถึง ครูได้เล่าจากประสบการณ์ตรงของตนเอง และจะได้เล่าอย่างมีความสุข ถ้าเรื่องที่เล่านั้น เป็นเรื่องที่ประทับใจตนเองและได้รับการยอมรับจากผู้อื่น 
  • ได้ทำในสิ่งที่ตนเองคิด หมายถึง เรื่องที่ครูทำนั้นครูคิดขึ้นเอง ซึ่งส่งผลต่อความประทับใจจากที่ "สามารถคิดเองได้" ของครูนั่นเอง 
  • ได้เขียนคิดทบทวนก่อน หมายถึง ได้ถอดประสบการณ์ตน ก่อนเล่าให้คนอื่นฟัง
  • ต้องไม่มีขั้นตอน ไม่มีกรอบ หมายถึง การให้อิสระในการเล่าเรื่องตามสไลน์ของตนเอง ไม่มีข้อกำหนด หรือกรอบใดๆ เพราะจะส่งผลให้ผู้เล่า มุ่งเอาคำตอบมามอบให้ผู้ถาม 
และโจทย์สำคัญที่อาจารย์ศศินี มอบให้ คือ ทำอย่างไรไม่ให้ "เบื่อ"  จึงเป็นที่มาของ "การถอดบทเรียน" ด้วยกระดาษ ๙ แผ่น โดยขณะ "เขียนคิดทบทวน" นั้นให้ระลึกถึง ๒ คำถามตามมาเสมอว่า จะปลูกฝัง บ่มเพาะ สอดแทรก ปศพพ. อย่างไร และ รู้ได้อย่างไรว่าถูกต้อง 


ก่อนเริ่มแผ่นที่ ๑ ให้ครูทุกคนระลึกถึง ประสบการณ์ที่ผ่านมาของตนเอง แล้วเลือกหน่วยการเรียน หรือแผ่นการเรียนที่ ตนเองคิด ทำ นำมาใช้แล้วได้ผลประทับใจ และให้เขียนหัวเรื่องไว้ตรงกลางหัวกระดาษ เขียนชื่อครูไว้ด้านบนซ้าย เขียนหมายเลขแผ่านกระดาษไว้ด้านบนขวา


แล้วก็เริ่มเขียนคิดทบทวนไปตามกระบวนการ ขั้นตอนทั้ง ๘ ดังต่ไปนี้ โดยมีกระบวนกรอยู่อธิบายและยกตัวอย่างและตอบคำถามตลอดเวลา














เมื่อเขียนครบทั้ง ๙ แผ่น ทุกคนก็พร้อมที่จะเล่าเรื่อง หรือ เล่าผลการ "ถอดประสบการณ์" ของตน ให้ครูคนอื่นฟังแล้วครับ ...  สิ่งที่เขียนในกระดาษ ๙ แผ่นนี้ ไม่ใช่สิ่งที่เราคาดหวังจะให้อาจารย์เขียนอย่างดี หรือมีรายละเอียดครบ เพราะในทางปฏิบัติแล้ว ทักษะการเขียน เป็นเรื่อง "หิน" ของครูไทย (ใครๆ ก็รู้ ยกเว้นครูภาษาไทย) แต่การทำกระดาษ ๙ แผ่นในเวลาประมาณ ๑ ชั่วโมงนี้ ทำให้เรื่องที่ครูเล่า "ดีกว่า" จริงๆ ครับ

สุดท้าย.... อย่าลืมถามคำถามที่ ๑๐ เพื่อสะท้อนว่า แต่ละคนได้เรียนรู้อะไรจากใจและความรู้สึกจริงๆ เพราะนี่เป็นสิ่งสำคัญที่สุดของการ "ถอดบทเรียน" ครับ





ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น