การสนทนาเชิงรุก
การสนทนาเชิงรุก เป็นการสอนแบบ Active Learning วิธีหนึ่ง ที่ผมชอบใช้เมื่อต้องการขับเคลื่อนองค์ความรู้ใหม่ให้กับผู้ไม่รู้ โดยเน้นให้ต่อยอดจากความรู้เดิมที่มี และใช้วิธีการ "รุก" ด้วย "คำถาม" พุ่งไปที่ตัวบุคคลด้วยการระบุชื่อ
๑) ละลายกำแพงที่มีให้มากที่สุด
เทคนิคนี้จำเป็นต้องละลายพฤติกรรมและจำชื่อและรู้จักนักเรียนทุกคนให้ได้ หากนักเรียนรู้จักกันดีอยู่แล้ว ดังเช่นวันนี้ที่นักเรียนทั้ง ๖ คน มาจากชั้นเรียนเดียวกัน (หนึ่งคนมาจากชั้น ม.๑) การละลายพฤติกรรมจึงไม่ใช่การทำให้เขารู้จักและผ่อนคลายระหว่างกัน แต่เป็นการละลายกำแพงกั้นระหว่างผมกับน้องๆ ต่างหาก
ผมใช้เทคนิคการ "สลับแนะนำเพื่อนฉันแบบฟันปลา" โดยให้บอกชื่อเล่นและอธิบายถึงความชอบหรือลักษณะเฉพาะของเพื่อนที่นั่งอยู่ตรงข้ามวง... สนุกสนานมาก กิจกรรมนี้ทำให้ผมจำชื่อนักเรียนได้ภายในเวลาไม่กี่นาที ซึ่งได้แก่ แพรว แนน ทีม แยม นุ๊ก บีม ฟิล์ม
๒) BAR ด้วยการระดมสมองลองตอบคำถาม ด้วยคำถาม "ศาสตร์พระราชาคืออะไร"
ศาสตร์พระราชาคืออะไร? โดยเน้นย้ำว่า "ไม่มีผิด ไม่มีถูก" ตอบได้ทุกอย่างตามที่ตนเข้าใจ ...ยกสถานการณ์ว่า หากมีน้องๆ ป.๖ มาถามว่า พี่ๆ ศาสตร์พระราชาคืออะไร เราจะต้องอย่างไร โดยเปิดให้ตอบโดยสมัครใจ ก่อนจะระบุชื่อ (เชิงรุก) ด้วยเงื่อนไขว่า ให้ตอบได้คนละ ๒ คำตอบได้ ... ผมจดคำตอบของนักเรียนไว้ในชาร์ทใบแรก ดังรูป
- ส่วนใหญ่คำตอบในชาร์ทนี้ คือ ความรู้ในตัวของนักเรียนสดๆ ยกเว้น แก้ปัญหาที่จุดเล็ก ทำงานอย่างเป็นองค์รวม ที่ได้จากการสืบค้นผ่านมือถือ
เมื่อถามว่า สิ่งที่ระดมสมองได้แต่ละข้อ เป็นสิ่งที่ดีหรือไม่ดี นักเรียนทุกคนตอบพร้อมกันว่าเป็นสิ่งที่ดี ผมขีดเส้นใต้ไปทีละข้อๆ จนครบทุกอันแล้วสรุปว่า ศาสตร์พระราชา (สิ่งที่ในหลวงสอน) คือ "ความดี" นั่นเอง (... นี่คือการเติมไปสู่เป้าหมายของการสอน ตรงนี้เองที่ผมเรียกว่า การสอนเชิงรุก)
๓) เติมความรู้ด้วยการเล่าเรื่อง (Story Telling)
ผมเล่าเรื่องศาสตร์พระราชาที่เคยถอดบทเรียนไว้ที่นี่ พร้อมๆ กับการเขียนคำสำคัญไว้บนชาร์ท ได้ดังรูป
เมื่อเ
และสรุปเน้นประเด็นสำคัญ ได้แก่
- ศาสตร์พระราชา คือ คำสอนหรือองค์ความรู้ของในหลวง และรวมถึงสิ่งต่างๆ ที่ในหลวงทรงทำเป็นแบบอย่าง เช่น โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริต่างๆ กว่า ๔,๐๐๐ โครงการ หรืออาจเรียกง่ายๆ ว่า "กิจที่ทรงทำ คำที่ทรงแนะ" (ดร.วิษณุ เครืองาม)
- ตัวอย่างศาสตร์พระราชาที่สำคัญๆ ได้แก่
- แก้มลิง ป้องกันน้ำหลากท่วม
- ฝนหลวง แก้ปัญหาฝนแล้ง
- แกล้งดิน แก้ปัญหาดินเปรี้ยว ... ผมเล่าเรื่องในหลวง ร.๙ แก้ปัญหาดินปรุที่นราธิวาส
- กังหันน้ำชัยพัฒนา
- หลักการทรงงาน ... ๒๓ ข้อที่ กปร. รวบรวมไว้ ... ผมเคยเขียนบันทึกไว้ที่นี่
- ฯลฯ
๔) มอบหมาย (ขยายความรู้) จากการทำชิ้นงาน
เมื่อนักเรียนมี "พลัง" พร้อมเรียนรู้ด้วยตนเองก็สามารถศึกษาด้วยตนเองได้ โดยใช้การสืบค้นผ่านอินเตอร์เน็ต หรือเอกสารที่ครูเตรียมให้ สิ่งที่เรามอบหมายกันวันนี้คือ การศึกษาลงรายละเอียดเกี่ยวกับ หลักการทรงงาน ๒๓ ข้อ ที่ สำนักงาน กปร. รวบรวมไว้ ได้ผลดังภาพ
๕) นำเสนอ
การนำเสนอคือไฮไลท์ของการเรียนรู้ด้วยตนเอง สำหรับเด็กในยุค Gen Z ผมใช้มือถือถ่ายทำไว้ ไม่สมบูรณ์มากนัก เพราะทำกันแค่เทคเดียว และไม่ได้ตัดต่อ ... อย่างไรก็ตาม นี่คือความทรงจำที่ดีในการเรียนรู้ศาสตร์พระราชา ที่อยากนำมาบันทึกไว้
๖) พาไปศึกษาดูงาน เกษตรทฤษฎีใหม่
เนื่องจากโรงเรียนนาสีนวนพิทยาสรรค์ ตั้งอยู่ไม่ไกลจาก "สวนครูผู้เรียนรู้" ของ อ.ธวัช ชินราศรี ที่ผมเพิ่งจะแนะนำท่านผู้อ่านเมื่อวานนี้ (อ่านที่นี่) ผมจึงอาสาพานักเรียนไปดูตัวอย่างการทำการเกษตรทฤษฎีใหม่ตามรอยพ่อหลวง ... ผมพาเด็กๆ เดินรอบๆ และอธิบายตามที่ได้ฟังมาจากท่านอาจารย์ธวัช ช่วงท้ายๆ ของการศึกษาดูงาน แม้ว่าท่านจะมีภารกิจมาก ยังรีบบึ่งรถมาด่วเพื่อพบเด็กๆ ... ต้องขอขอบคุณท่านมากๆ
ผมออกแบบให้นักเรียนได้สนทนากับ "ครูผู้เรียนรู้" ด้วยการให้ตั้งคำถามคนละ ๑ คำถาม และบันทึกคลิปไว้ มาให้ดู
จากการสังเกตและสนทนา ผม AAR ว่า วันนี้นักเรียนได้เรียนรู้เรื่อง "ศาสตร์พระราชา" และเกิดศรัทธาหรืออาจเรียกว่าความท้าทาย พอควรต่อการสืบสานพระราชปณิธานของในหลวงรัชกาลที่ ๙
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น